Ai cũng biết những hậu quả kinh khủng khi lỡ dính phải tín dụng đen. Tuy nhiên, để nhận diện được cạm bẫy tín dụng đen là không dễ do các đối tượng này thường có nhiều chiêu trò núp bóng, mạo danh. Dẫu vậy, từ những thủ đoạn đã được bóc trần, người ta rút ra hai điểm chung giúp nhận diện loại hình tín dụng phi pháp này.

Hai dấu hiệu rõ ràng

Các đối tượng cho vay tín dụng đen đều tập trung vào phân khúc vay tín chấp, không cần tài sản đảm bảo nên thu hút được nhiều người lao động phổ thông có thu nhập thấp. Dấu hiệu mập mờ nhất mà các đối tượng này sử dụng là những lời đường mật như “vay online không thẩm định”, “vay online không gặp mặt”... 

Vay online là hình thức vay hiện đại, được các tổ chức tín dụng hợp pháp, từ ngân hàng, công ty tài chính tiêu dùng cho đến các chuỗi cầm đồ lớn áp dụng. Tuy nhiên, họ không phê duyệt vay online cho khách hàng mới mà chỉ nhận hồ sơ trực tuyến và yêu cầu người vay phải đến phòng giao dịch hoặc gặp mặt trực tiếp nhân viên để thẩm định rồi mới có thể phê duyệt khoản vay. Chỉ khi khách hàng đã vay và trả nợ đầy đủ ít nhất một lần thì các ngân hàng, công ty tài chính tiêu dùng mới phê duyệt các khoản vay tiếp theo một cách hoàn toàn trực tuyến, không cần gặp mặt. Riêng với các chuỗi cửa hàng cầm đồ, do đặc thù cần thẩm định tài sản trực tiếp nên không một đơn vị nào, kể cả chuỗi cầm đồ lớn nhất hiện nay là F88, phê duyệt khoản vay hoàn toàn online. 

Ngoài ra, việc thẩm định hồ sơ vay là quy trình bắt buộc của bất cứ tổ chức tín dụng nào, dù là với khách hàng vay lần đầu tiên hay khách hàng quen thuộc. Chỉ khác ở chỗ nếu là khách hàng quen thuộc thì thời gian thẩm định được rút ngắn và việc giải ngân cũng sẽ nhanh chóng hơn. Như vậy, không có chuyện các ngân hàng, công ty tài chính tiêu dùng hay các chuỗi cầm đồ cung cấp các khoản vay online không cần thẩm định, không cần gặp mặt. 

Bên cạnh đó, cũng có một số đơn vị hoạt động cho vay ngang hàng (Peer to Peer - P2P) dựa trên giấy phép thử nghiệm do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cấp. Quy trình cho vay là hoàn toàn online trên một nền tảng ứng dụng di động (app). Dù vậy, khách hàng cũng phải nộp đầy đủ thông tin, hồ sơ như yêu cầu và các công ty này cũng cần thời gian để thẩm định và phê duyệt khoản vay. Tuy nhiên, thời gian gần đây, các đối tượng xấu đã đưa nhiều ứng dụng mạo danh lên nền tảng số khiến nhiều người không thể phân biệt được đâu là ứng dụng hợp pháp, đâu là tín dụng đen.

Thời gian duyệt vay là một dấu hiệu nhận biết tiếp theo. Thông thường, các ngân hàng sẽ mất khoảng từ 3 đến 5 ngày làm việc để phê duyệt và giải ngân khoản vay. Các công ty tài chính tiêu dùng cần từ 2 đến 3 ngày làm việc. Các cửa hàng cầm đồ như chuỗi F88 phê duyệt nhanh hơn nhưng cũng mất từ 15 đến 30 phút thì người vay mới có thể nhận tiền. Các công ty cho vay ngang hàng cũng cần khoảng thời gian tương đương cửa hàng cầm đồ thì mới giải ngân. Do vậy, gặp những lời quảng cáo như vay online 1 phút nhận tiền hay vay trong “một nốt nhạc” thì có thể chắc chắn đó là tín dụng đen.

Đây là hai dấu hiệu nhận biết rõ ràng và cơ bản nhất. Tất nhiên, còn nhiều dấu hiệu đáng chú ý khác như hồ sơ vay quá đơn giản, đôi khi chỉ cần chụp ảnh căn cước công dân hoặc cung cấp tài khoản và mật khẩu iCloud, Google hay chỉ cần gọi điện là có người giao tiền đến tận nhà mà không cần bất kỳ giấy tờ thủ tục nào…

Làm gì khi lỡ vướng vào tín dụng đen?

Mặc dù có nhiều dấu hiệu rõ ràng như vậy nhưng vẫn có những người vì chủ quan hay một lý do nào đó vẫn vướng phải tín dụng đen. Trong trường hợp này, người vay cần chủ động thu thập chứng cứ để bảo vệ bản thân. Đầu tiên, cần ghi âm lại toàn bộ các cuộc hội thoại với các đối tượng, chụp ảnh màn hình những bài viết xúc phạm danh dự, uy tín cá nhân người vay trên mạng xã hội làm căn cứ. Tiếp đến, cần quay phim, chụp hình tất cả các hành động gây tổn thương thân thể, tài sản mà những đối tượng cho vay đã thực hiện. Khi có đầy đủ chứng cứ, cần liên hệ với các đường dây nóng xử lý tín dụng đen của cơ quan công an các tỉnh thành để yêu cầu can thiệp. Tuyệt đối cảnh giác trước những lời đường mật mời vay app chồng app hay lời dụ dỗ cố tình không trả nợ của các hội nhóm xấu trên mạng xã hội bởi đó có thể là một cái bẫy mới đẩy người vay vào những rủi ro lớn hơn.